طراحی راه پله بتنی و فولادی
پـِلِّکان یا راه‌پله سازه‌ای است که برای ارتباط دادن دو سطح غیرهم‌سطح در ساختمان یا فضاهای دیگر به‌کار می‌رود و از اجزای کوچک‌تری به نام پلّه ساخته شده‌است. در حالتی که پلکان در یک فضای بسته ساخته شود به آن راه‌پله گفته می‌شود.
اجزای پلکان
به سطح افقی پله، کف پله یا پاگذار، و به سطح عمودی آن پیشانی پله گفته می‌شود. در پله‌های مسدود کف پله معمولاً نسبت به پیشانی آن حالت پیش آمده دارد تا کف پله از سطح پهنتری برخوردار باشد. به ارتفاع باز راه‌پله‌ها یعنی فضای کف تا سقف، سرگیر گفته می‌شود. بلندای یک یا چند پله از سطح کف پلکان، خیز نامیده می‌شود.
اجزای پلکان:
- کف پله یا پاگذار
- پیشانی پله
- نردهٔ پله
- آبچکان پله
- پاگرد پله
ارتفاع پله
به‌طور کلی، هر قدر ارتفاع پله زیادتر باشد تعداد پلهٔ موردنیاز برای عبور از طبقه‌ای به طبقهٔ دیگر کمتر و در نتیجه قفسه پله یا فضای لازم برای ایجاد پله کمتر است، ولی ارتفاع پله کاملاً بستگی به محل استفاده و اشخاص استفاده‌کننده از آن دارد مثلاً ارتفاع پله برای طبقات آپارتمان‌های مسکونی در حدود ۱۶ تا ۲۰ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود، زیرا ۸۰ درصد استفاده‌کنندگان آن در سنینی هستند که به‌راحتی می‌توانند از پله پایین و بالا روند. همچنین ارتفاع پله موتور خانه‌ها یا انبار را در حدود ۲۰ تا ۲۵ و حتی ۵۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند زیرا ۹۹ درصد استفاده‌کنندگان این قسمت از ساختمان را اشخاص جوان تشکیل می‌دهند، و همچنین ارتفاع پله مکان‌های عمومی مانند ایستگاه راه‌آهن یا بیمارستان‌ها یا ادارات عمومی را در حدود ۱۵ تا ۱۷ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند زیرا از این نوع پله‌ها اجباراً افراد در هر سنی استفاده خواهند نمود. ارتفاع پله در قصر‌های بسیار لوکس و مجلل در حدود ۱۵ سانتی‌متر یا کمتر در نظر گرفته می‌شود.
کف پله تابع دو عامل است
- طول کف پا
- طول قدم
طول کف پای یک آدم معمولی در حدود ۳۰ سانتی‌متر است در این صورت برای اینکه عبور و مرور از روی پله آسان باشد کف پله باید در حدود ۳۰ سانتی‌متر باشد که با توجه به ۲ سانتی‌متر دماغه پله جمعاً کف پله در حدود ۳۲ سانتی‌متر خواهد شد. طول قدم یک آدم معمولی در حدود ۶۳ تا ۶۵ سانتی‌متر می‌باشد برای اینکه بتوان پله‌ها را پشت سر هم و بدون توقف و به راحتی و با قدم معمولی طی نمود می‌باید مجموع دو برابر ارتفاع به‌علاوه کف پله عددی بین ۶۳ تا ۶۵ سانتی‌متر باشد. اگر تعداد پله‌هایی که پشت سر هم قرار دارند در حدود ۸ تا ۱۲ پله باشد کف پله نمی‌تواند از ۳۲ تا ۳۳ بیشتر باشد؛ زیرا اگر کف پله از این مقدار پهن‌تر باشد استفاده‌کننده از آن در موقع بالا رفتن ناخودآگاه هر قدم خود را روی پلهٔ بعدی قدری عقب‌تر گذاشته و روی پله هشتم یا نهم پنجه پای او روی لبه پله قرار گرفته و ممکن است تعادل خود را از دست داده و به جلو خم شود ولی در مورد پله‌های جلو ساختمان که معمولاً تعداد آن در حدود ۳ یا ۴ پله می‌باشد می‌توان از کف پله پهن‌تر نیز استفاده نمود.
راه پله در زلزله
راه پله جزو قسمتی از ساختمان است که در طراحی آن دقت زیادی نمی شود و به همین خاطر در اکثر زلزله ها جزو مناطقی است که کاملا تخریب می شود. به عکس های زیر توجه کنید:
عمده خرابی راه پله در سازه های بتنی به دلیل وجود تیر میان طبقه گیردار رخ می دهد. طبق پیوست جدید 2800 این موضوع قابل حل شده است. برای یادگیری تمام نکات مربوط به راه پله بسته آموزشی زیر را تهیه کنید:
